Zapalenie trzustki u kotów: Objawy, przyczyny i leczenie

Zapalenie trzustki u kotów jest stanem zapalnym trzustki. Ale za co w ogóle odpowiada trzustka? Co powoduje stan zapalny? Mimo że schorzenie to występuje stosunkowo rzadko, nauczenie się rozpoznawania objawów zapalenia trzustki u kotów może być ważne dla zdrowia kota.

Wykrywanie objawów zapalenia trzustki u kotów

Trzustka to niewielki narząd umieszczony między żołądkiem a jelitami kota. Narząd ten pełni dwie funkcje: produkuje hormony zwane insuliną i glukagonem, które regulują poziom cukru we krwi, oraz wytwarza enzymy trawienne, które pomagają rozkładać tłuszcze, białka i węglowodany w jelicie cienkim. 

Ogólnie rzecz biorąc, istnieją cztery główne problemy, które mogą pojawić się w trzustce:

• Zapalenie trzustki. Jest to stan zapalny trzustki, w którym z uszkodzonych komórek wyciekają enzymy. Enzymy te mogą mieć destrukcyjny wpływ na trzustkę i otaczające ją tkanki, powodując ból i potencjalnie prowadząc do rozległego uszkodzenia tkanek. W dalszej części tego artykułu będziemy mówić głównie o zapaleniu trzustki.

• Cukrzyca. Jest to choroba atakująca komórki endokrynne trzustki. Istnieją dwa rodzaje cukrzycy: jeden, w którym układ odpornościowy organizmu zabija komórki wytwarzające insulinę (znacznie częstszy u psów i ludzi niż u kotów) oraz drugi związany z otyłością i opornością na insulinę, a także zmniejszoną produkcją insuliny. Ten drugi jest odwracalny w niektórych przypadkach. 

• Zewnątrzwydzielnicza niewydolność trzustki (EPI). Jest to sytuacja, w której trzustka nie wytwarza wystarczającej ilości enzymów potrzebnych do rozkładania składników odżywczych w jelicie cienkim, zwłaszcza tłuszczów. Zwierzęta z EPI mają zwykle duży apetyt, ale nie mogą utrzymać wagi. EPI występuje u kotów bardzo rzadko.

• Nowotwór. Podobnie jak w przypadku każdego układu organizmu, nowotwór może wystąpić również w trzustce.

Szeroki zakres zadań wykonywanych przez trzustkę oznacza, że objawy problemów z trzustką często przypominają inne schorzenia. Niektóre z symptomów obejmują:

• Ospałość.

• Odwodnienie.

• Zwiększone pragnienie i oddawanie moczu (które łatwo pomylić z objawami cukrzycy).

• Słaby apetyt lub odmowa jedzenia.

• Utrata masy ciała.

Wymioty i ból brzucha mogą być również objawami choroby, ale objawy te są częstsze u ludzi i psów z zapaleniem trzustki niż u kotów. Koty, które przestają jeść z powodu zapalenia trzustki (lub jakiejkolwiek innej przyczyny utraty apetytu) są narażone na ryzyko rozwoju stłuszczenia wątroby (lipidozy wątrobowej). Koty te mogą również wykazywać objawy żółtaczki, takie jak żółte dziąsła i oczy, zauważa Pet Health Network. Nawet niejasne objawy, takie jak letarg i zmniejszony apetyt, powinny uzasadniać wizytę u lekarza weterynarii. Lipidoza wątrobowa jest poważnym schorzeniem i może szybko prowadzić do śmierci, dlatego za każdym razem, gdy kot przestaje jeść, powinien zostać niezwłocznie zbadany przez lekarza weterynarii, gdyż może wymagać hospitalizacji. Im wcześniej objawy zostaną zauważone i rozpocznie się leczenie, tym lepsze mogą być rokowania dla kota.

Co powoduje zapalenie trzustki u kotów?

Dokładna przyczyna większości przypadków zapalenia trzustki u kotów nie jest znana. Choroba ta jest jednak kojarzona z kotami, które spożyły trucizny, zaraziły się pasożytami lub doświadczyły urazu, takiego jak wypadek samochodowy.

U kota trzustka, wątroba i jelita mają nieco inną anatomię niż u psa i zazwyczaj bardziej na siebie wpływają. Mając to na uwadze, koty często rozwijają zapalenie trzustki wraz z chorobą zapalną jelit lub zapaleniem dróg żółciowych i wątroby – powszechną chorobą obejmującą zapalenie wątroby. Nazywa się to zapaleniem triadowym ze względu na trzy składniki. U psów istnieje związek między nadmiernie tłustymi pokarmami a zapaleniem trzustki, przy czym tłuszcz nie jest uważany za czynnik wywołujący zapalenie trzustki u kotów. 

Diagnozowanie zapalenia trzustki u kotów

Zapalenie trzustki u kotów dzieli się na dwie kategorie: ostre (nagłe) lub przewlekłe (trwające). Każdy typ może być łagodny lub ciężki. Niektóre koty, co frustrujące, mogą również mieć okresowe zaostrzenia zapalenia trzustki. Światowe Stowarzyszenie Weterynarii Małych Zwierząt zauważa, że istnieje rozbieżność między liczbą kotów, które żyją z zapaleniem trzustki, a liczbą kotów, które są faktycznie diagnozowane i leczone. Dzieje się tak głównie dlatego, że koty z łagodnymi przypadkami mogą wykazywać bardzo niewiele objawów choroby. Objawy, które nie wydają się specyficzne dla danej choroby, mogą nie skłonić rodzica zwierzęcia do zaplanowania wizyty weterynaryjnej. Zapalenie trzustki u kotów również nie jest łatwe do ostatecznego zdiagnozowania bez przeprowadzenia badania. Może być nawet trudne do wykrycia na USG i czasami wymaga konsultacji ze specjalistą, a być może nawet wykonania biopsji.

Na szczęście naukowcy weterynarii wciąż udoskonalają dostępne narzędzia diagnostyczne. Test immunoreaktywności lipazy trzustkowej kotów w surowicy (fPLI) jest prostym, nieinwazyjnym badaniem krwi, które poszukuje markerów zapalenia trzustki. Test immunoreaktywności trypsynopodobnej kotów w surowicy (fTLI) nie jest tak wiarygodny jak fPLI w diagnozowaniu zapalenia trzustki, ale może pomóc w zidentyfikowaniu zewnątrzwydzielniczej niewydolności trzustki – choroby, która, jak podaje Merck MSD Veterinary Manual, może rozwinąć się u kotów z przewlekłym zapaleniem trzustki.

Pomimo udoskonalonych narzędzi diagnostycznych, często diagnoza „zapalenie trzustki u kotów” pozostaje tak zwaną diagnozą przypuszczalną, ponieważ lekarz weterynarii nie może mieć pewności na podstawie obserwacji zewnętrznej (chyba że zostanie pobrana biopsja tkanki trzustki, co jest rzadko wykonywane).

Leczenie zapalenia trzustki u kotów: opieka w nagłych wypadkach

Ostre zapalenie trzustki u kotów stanowi najpoważniejsze zagrożenie i prawie zawsze wymaga hospitalizacji. Przewlekłe zapalenie trzustki, w zależności od ciężkości przypadku, może wymagać okresowych wizyt w szpitalu, ale często można je leczyć w domu.

Podczas hospitalizacji kot będzie otrzymywać płyny dożylnie. Są one niezbędne dla większości hospitalizowanych pacjentów, aby utrzymać nawodnienie organizmu i pomóc w utrzymaniu równowagi minerałów, takich jak sód i potas, zwłaszcza jeśli kot wymiotuje. Kot może otrzymać antybiotyki, aby zminimalizować ryzyko ropnego (zakaźnego) zapalenia trzustki. Weterynarze szpitalni zapewnią również kotu leki przeciwbólowe, a także, w razie potrzeby, leki przeciw nudnościom. Zmniejszenie nudności i zapewnienie ulgi w bólu może pomóc szybciej odzyskać apetyt. Ze względu na ryzyko stłuszczenia wątroby w przypadku odstawienia karmy, kot może mieć założoną rurkę do karmienia, aby lekarz weterynarii miał pewność, że jest odpowiednio odżywiony. Można to zrobić przez nos lub, jeśli potrzebna jest większa rurka, bezpośrednio przez przełyk.

Karmienie kota podczas rekonwalescencji

Lekarz weterynarii odeśle kota do domu, gdy upewni się, że kot albo je wystarczająco samodzielnie, albo opiekun kota jest przygotowany do karmienia go w inny sposób, na przykład, za pomocą wspomnianej wcześniej rurki do karmienia. 

Istnieją różne rodzaje rurek do karmienia. Jeden z popularnych typów pasuje do miękkiej obroży, która pozwala kotu poruszać się i bawić normalnie, pozostając pod nadzorem opiekuna. Lekarz weterynarii omówi różne możliwości i nauczy, jak podawać pokarm, wodę i leki przez rurkę. Chociaż rurki mogą wyglądać na niewygodne i bolesne, są stosunkowo łatwe w użyciu, delikatne dla kota i niezwykle ważne w dostarczaniu krytycznych kalorii i składników odżywczych.

Lekarz weterynarii zadba o to, aby zapewnić kotu odpowiednią karmę. Musi ona być lekkostrawna i może być karmą leczniczą, która pomaga również w chorobach jelit lub wątroby. Upewnij się, że ściśle przestrzegasz wytycznych żywieniowych swojego lekarza weterynarii, ponieważ doskonałe odżywianie ma kluczowe znaczenie dla przezwyciężenia tego stanu.

Chociaż ciężkie przypadki zapalenia trzustki u kotów wymagają pobytu w szpitalu i specjalistycznej opieki, wiele postaci zapalenia trzustki jest łagodnych i niegroźnych. Najlepszym sposobem na utrzymanie kota w zdrowiu jest nauczenie się rozpoznawania oznak problemu i szybkie działanie. Nawet koty, u których rozwinęły się dodatkowe problemy, takie jak zewnątrzwydzielnicza niewydolność trzustki lub cukrzyca, są w stanie żyć długo i szczęśliwie przy odpowiedniej opiece.