FLUTD i infekcje dróg moczowych u kotów | Przyczyny i leczenie

Wiele osób zastanawia się, czy koty, podobnie jak ludzie, mogą chorować na infekcje dróg moczowych i zapalenie pęcherza moczowego. Mogą one chorować na obie choroby, jednak infekcje dróg moczowych występują u kotów dość rzadko. 

Zapalenie i infekcja to dwie różne rzeczy. Infekcja jest wywoływana przez organizmy takie jak bakterie i wirusy, które dostają się do jednej lub większej liczby części ciała. Obecność tych organizmów stymuluje układ odpornościowy organizmu do ich zwalczania. Zapalenie jest reakcją organizmu na urazy i infekcje. Tkanka dotknięta stanem zapalnym jest zwykle zaczerwieniona, opuchnięta i ciepła. Dzieje się tak, ponieważ organizm wysyła krew do tego obszaru, aby jak najszybciej dostarczyć tam uzdrawiające białe krwinki, płytki krwi i czynniki krzepnięcia krwi. Infekcja z pewnością wywoła stan zapalny, ale sam stan zapalny może być spowodowany urazem, takim jak otarcie kolana, bez infekcji.

Zapalenie pęcherza moczowego, które oznacza stan zapalny pęcherza moczowego, jest bardzo powszechne. Infekcje i inne bardziej powszechne przyczyny zapalenia pęcherza moczowego zostały zgrupowane i nazywane chorobą dolnych dróg moczowych kotów (FLUTD).

Próbując zrozumieć FLUTD, warto wiedzieć, w jaki sposób koty ewoluowały i przyjrzeć się ich naturalnemu zachowaniu, gdy są pozostawione same sobie. Koty pochodzą od kotów zamieszkujących pustynie. Oznacza to, że ewoluowały w taki sposób, aby zachowywać wodę w organizmie i mają naturalnie bardzo stężony mocz. Koty są również z natury samotnikami strzegącymi dużego terytorium przed innymi kotami, aby chronić swoje cenne zasoby pożywienia i wody. Istotom społecznym, takim jak ludzie, czasem trudno jest zrozumieć, że niektóre zwierzęta wolą żyć samotnie. Koty mają tendencję do postrzegania innych kotów jako zagrożenia, a nie czegoś, co należy powitać na swoim terytorium!

Co powoduje zapalenie pęcherza moczowego u kotów?

Idiopatyczne zapalenie pęcherza moczowego u kotów (FIC) jest najczęstszą przyczyną choroby dolnych dróg moczowych u kotów. Słowo „idiopatyczny” oznacza coś, co powstaje bez wyraźnej przyczyny. Jednak idiopatyczne zapalenie pęcherza moczowego u kotów jest obecnie znacznie częściej nazywane stresowym zapaleniem pęcherza moczowego, ponieważ wiemy, że jest ono praktycznie zawsze spowodowane stresem.

Jak mój kot może być zestresowany, skoro cały dzień śpi? Cóż, koty komunikują się w naprawdę subtelny sposób i są dobre w ukrywaniu stresu i konfliktów. Tak naprawdę niektóre koty robią nawet coś, co nazywa się „pozorowanym snem”, kiedy to udają, że śpią, aby uniknąć stresujących sytuacji, takich jak konfrontacja z innym kotem w domu, który może je dręczyć.

Główne przyczyny lub czynniki wywołujące stresowe zapalenie pęcherza moczowego to:

• Gospodarstwa domowe z wieloma kotami. Jeśli Twoje koty nie pielęgnują się nawzajem i nie śpią przytulone do siebie, najprawdopodobniej nie są dobrymi przyjaciółmi. Koty nie są z natury stworzeniami społecznymi, więc życie w bliskim sąsiedztwie z innym kotem może być dla nich ogromnym źródłem stresu.

• Koty z sąsiedztwa. Nawet jeśli masz tylko jednego kota, możesz mieszkać w okolicy, w której żyje ich wiele. Konflikt o ogród lub inne koty wchodzące przez drzwiczki dla kota, czy też otwarte drzwi latem mogą być bardzo stresujące.

• Koty domowe. Przebywanie jedynie w zamkniętych pomieszczeniach może być dużą przyczyną stresu. Koty lubią duże terytoria i swobodę eksplorowania. 

• Goście. Podejrzliwe koty mogą być bardzo wyczulone na gości, zwłaszcza dzieci, które mogą hałasować lub próbować je wziąć na ręce i przytulić.

   

• Wakacje. Stres może być wywołany pobytem w hotelu dla kotów, a nawet wyjazdem opiekunów na wakacje.

• Zmiany w domu. Przeprowadzka lub remont w domu mogą w łatwy sposób stać się bodźcem dla niektórych kotów, które cenią sobie rutynę i to, co znajome.

• Pojawienie się dziecka. Nieznajome przedmioty, zapachy i dźwięki, które pojawiają się wraz z nowym dzieckiem, są również czynnikami wyzwalającymi w przypadku zwierząt tak wrażliwych jak koty.

Dlaczego stres powoduje zapalenie pęcherza?

Stres powoduje uwalnianie pewnych sterydów, które krótkoterminowo mogą być korzystne, ale gdy są uwalniane stale, mogą osłabiać układ odpornościowy i mieć negatywny wpływ na wiele układów w organizmie. Koty cierpiące na stres mogą mieć inne objawy, takie jak sporadyczne zaburzenia żołądkowo-jelitowe (np. wymioty i biegunka). Może im również wypadać sierść z powodu nadmiernej pielęgnacji. Nadmierna pielęgnacja może być zachowaniem zastępczym, mającym na celu zmniejszenie stresu, ale może być również objawem bólu w jamie brzusznej, spowodowanego zapaleniem pęcherza moczowego lub bólem jelit. Wiele zestresowanych kotów ma łyse plamy na brzuchu i między tylnymi łapami.

Stres sprawia, że warstwa ochronna pęcherza staje się słaba i uszkodzona, umożliwiając kontakt moczu z wrażliwymi tkankami ściany pęcherza. Jak już wspominaliśmy, koty mają tendencję do oddawania moczu o wysokim stężeniu, który jest bardzo drażniący dla pęcherza, co może powodować stan zapalny. Komórki zapalne w pęcherzu mogą tworzyć osad lub zatory i blokować odpływ moczu. Jest to nagły przypadek medyczny, ponieważ może to doprowadzić do niewydolności nerek lub pęknięcia pęcherza u kota. Oba te zdarzenia mogą szybko doprowadzić do śmierci. Jest to znacznie częstsze u samców kotów ze względu na to, że ich cewka moczowa jest bardzo wąska.

Stres zmienia również pH moczu. Wraz z jego wzrostem w pęcherzach moczowych niektórych kotów powstają kryształy struwitowe, które mogą zlepiać się, tworząc kamienie pęcherza moczowego, co stanowi kolejne ryzyko zatoru. Wysoce stężony koci mocz nasila to zjawisko, ponieważ minerały tworzące kryształy są w bliskim kontakcie.

Inne przyczyny FLUTD

Chociaż stresowe zapalenie pęcherza moczowego jest główną przyczyną choroby dolnych dróg moczowych u kotów, istnieją inne czynniki, które mogą ją powodować. Oto niektóre z nich:

• Kamienie nerkowe oraz kryształy i kamienie moczowe. Kryształy szczawianu wapnia mogą na przykład tworzyć się, jeśli kot ma wysokie stężenie wapnia we krwi lub cierpi na chorobę nerek. Wysoki poziom moczanów może być spowodowany chorobą wątroby, a także może powodować kamicę pęcherza moczowego.
• Nowotwór układu moczowego może powodować objawy zapalenia pęcherza moczowego.
• Zakażenie układu moczowego (ZUM). Jak wspominaliśmy na początku, ZUM u kotów występuje dość rzadko. Wysoki poziom stężenia ich moczu praktycznie uniemożliwia rozwój bakterii. Może jednak do niego dojść, a zjawisko to jest znacznie częstsze u starszych kotów. Dzieje się tak, ponieważ koci mocz ma tendencję do rozcieńczania się wraz ze spadkiem funkcji nerek, co umożliwia rozwój bakterii.

Objawy choroby dolnych dróg moczowych u kotów

Jeśli zaobserwujesz któryś z poniższych objawów, skonsultuj się z lekarzem weterynarii:

• Krew w moczu lub różowy odcień moczu.

• Chęć oddania moczu przy braku normalnego strumienia. Jeśli Twój kot nie oddaje moczu, jest to nagły przypadek medyczny.

• Wokalizacja/popiskiwanie podczas oddawania moczu, które może być oznaką poważnego dyskomfortu.

• Utrata czystości lub niewłaściwe oddawanie moczu w domu.

• Zwiększona częstotliwość oddawania moczu.

• Zanieczyszczenia w okolicach tylnych części ciała.

• Nadmierna pielęgnacja brzucha.

Leczenie FLUTD

Oczywiście będzie to częściowo zależało od dokładnej przyczyny. Lekarz weterynarii pobierze próbkę moczu i wykona badania krwi. Może także wykonać zdjęcie rentgenowskie lub badanie ultrasonograficzne pęcherza moczowego. W przypadku zakażenia układu moczowego zostaną przepisane antybiotyki. Leczenie i zapobieganie nawrotom mogą obejmować:

1. Większe spożycie wody. Jest to absolutnie niezbędne u wszystkich kotów mających problemy z pęcherzem. Rozcieńczenie moczu sprawia, że jest on mniej drażniący dla pęcherza i znacznie zmniejsza prawdopodobieństwo powstania kryształów. Podawanie mokrej karmy z dodatkiem wody lub namaczanie suchej karmy może pomóc, jeśli kot nie pije dużo. Pomocne są również fontanny i liczne podajniki wody.
2. Dieta. Lekarz weterynarii może zalecić dietę terapeutyczną. Może ona pomóc rozpuścić kamienie i kryształy, w zależności od rodzaju, a także ma inną zawartość białka i minerałów, aby zmniejszyć ilość budulca dla kryształów. Ma ona również wysoki poziom olejów omega pozyskiwanych ryb, które zmniejszają stany zapalne, i przeciwutleniaczy, które spowalniają uszkodzenia komórek.
3. Utrata masy ciała i aktywność fizyczna. Otyłe koty są o wiele bardziej podatne na chorobę dolnych dróg moczowych, więc lekarz weterynarii może zalecić dietę łączoną, aby zaradzić nadwadze i FLUTD. Siedzący tryb życia może przyczyniać się do problemów z wagą i umożliwia zaleganie moczu w pęcherzu przez długi czas. Zachęcanie do aktywności fizycznej i zabawy może być naprawdę pomocne.
4. Zabieg chirurgiczny. W celu chirurgicznego odblokowania dróg moczowych lub usunięcia kamieni szczawianu wapnia lekarz weterynarii może być zmuszony do podania kotu środków uspokajających. Po takim zabiegu zwykle wprowadza się nową dietę, aby zapobiec nawrotom.
5. Powtarzanie badań moczu. Lekarz weterynarii będzie musiał monitorować stan kota, aby upewnić się, że zapalenie pęcherza ustąpiło, a wszelkie kamienie zostały rozpuszczone. Będzie to wymagało wielokrotnego pobierania próbek moczu i być może badania obrazowego.
6. Radzenie sobie ze stresem środowiskowym. Fachowy termin opisujący to zjawisko to multimodalna modyfikacja środowiska (ang. multimodal environmental modification lub MMEM), ale oznacza to po prostu konieczność zmniejszenia stresu w domu. Możesz to zrobić poprzez:

   • Zapewnienie kotu możliwości wychodzenia na zewnątrz, jeśli to możliwe.

   • Umieszczenie wielu misek z karmą i wodą w różnych, cichych miejscach w domu, aby nigdy nie dochodziło do konfliktów o pokarm lub wodę. Należy mieć o jedną miskę karmy i wody więcej niż kotów.

   • Umieszczenie wielu kuwet w różnych, cichych miejscach. W tym przypadku również liczba kuwet powinna odpowiadać liczbie kotów plus jeden. Umieść w domu kuwety, nawet jeśli masz drzwiczki dla kota.

   • Umieszczanie mebli i półek w korytarzach, w których koty mogą się mijać. Pozwala im to na swobodne poruszanie się na różnych poziomach i uniknięcie konfliktów.

   • Używaj dyfuzorów feromonów, aby koty czuły się bardziej zrelaksowane.

FLUTD jest złożonym schorzeniem, ale dzięki szybkiej interwencji i dobrej pracy zespołowej wyniki Twojego kota mogą znów stać się doskonałe i miejmy nadzieję, że nigdy więcej nie doświadczy on tej choroby. Jak w każdej sytuacji lepiej jest zapobiegać niż leczyć. Zastanów się dwa razy przed podjęciem decyzji o posiadaniu wielu kotów, a jeśli się na to zdecydujesz, skonsultuj się z lekarzem weterynarii lub zastosuj się do powyższych wskazówek, aby od samego początku zapewnić swoim pupilom harmonijny i bezstresowy dom. Oszczędzenie kotu stresu sprawi, że Twoje życie również będzie o wiele mniej stresujące!

Recenzji dokonali dr Hein Meyer, DVM, PhD, Dipl-ECVIM-CA i dr Emma Milne BVSc FRCVS.