Zrozumienie mowy ciała i zachowania kota: kompletny przewodnik

Koty — zdystansowane, tajemnicze, nieprzewidywalne, dwulicowe.

To tylko niektóre z wielu przymiotników, których ludzie często używają, gdy opisują mi koty. I choć rozumiem, z czego to wynika, w moim świecie to po prostu nieprawda.

Niegdyś ludzie mogli po prostu myśleć o kotach jak o pracujących, którzy korzystają z domu jak z hotelu, spędzają czas na zewnątrz jako łowcy robactwa lub leniuchują w skrawku słońca. 

W dzisiejszych czasach jesteśmy jednak znacznie bardziej skłonni do uznawania naszych wspaniałych kotów za integralną część rodziny. Komunikatywna, zabawna i kochająca istota, której zachowanie i język ciała warto studiować i rozumieć, abyśmy mogli być najlepszymi opiekunami, jakimi możemy. 

Działa to w dwie strony. Ponieważ życie z kotem, który doświadcza nierozpoznanego stresu lub niepokoju, może oznaczać życie pełne zmartwień i trudności również dla nas. Może to również prowadzić do problemów fizjologicznych, takich jak choroba dolnych dróg moczowych kotów (FLUTD), dlatego bardzo ważne jest, abyśmy starali się lepiej zrozumieć język ciała i zachowanie naszych kotów.

Koty doświadczają stresu i internalizują go

W przeciwieństwie do psów, koty mają tendencję do internalizowania stresu emocjonalnego, co może mieć duży wpływ na ich zachowanie oraz zdrowie i samopoczucie. 

Nieszczęśliwy kot nie może powiedzieć nam słowami, że boi się rudego kota z sąsiedztwa lub że jest zdenerwowany obecnością nowego człowieka w domu, a ponieważ mowa ciała kota jest subtelna, jego stan emocjonalny może pozostać nierozpoznany przez tygodnie, miesiące, a nawet lata. 

Koty domowe są doskonałym odzwierciedleniem samotnego łowcy stworzonym przez naturę. Leonardo da Vinci powiedział kiedyś: „Nawet najmniejszy kot jest arcydziełem”.

W przeciwieństwie do dużych kotów, takich jak lwy, które żyją w grupach społecznych i polują jako zespół, nasze „drapieżniki salonowe” są stworzone do polowania w pojedynkę. Są to zwierzęta zmierzchowe, co oznacza, że są one najbardziej aktywne o świcie i o zmierzchu — stąd te niesamowite oczy, które ewoluowały, aby uchwycić jak najwięcej światła przy niskim poziomie lumenów, oraz niesamowicie wyostrzony słuch, aby móc wykryć nawet najmniejszy pisk lub szelest zdobyczy. 

Co ważne, nasze koty polują na małe zwierzęta, które zazwyczaj stanowią pożywienie tylko dla jednego osobnika (mniej więcej w rozmiarze myszy). Lubią jeść samotnie i mogą polować nawet 12 razy dziennie, aby zaspokoić swoje potrzeby żywieniowe. 

Koty nie lubią się dzielić

To zachowanie zasadniczo definiuje koty domowe. Jako że nie potrzebują one współpracy z innymi przedstawicielami swojego gatunku, aby upolować dużą zdobycz, koty nie potrzebują oczywistych przejawów socjalizacji. Zasadniczo koty się nie dzielą. Podczas gdy niektóre osoby mogą tolerować, a nawet doceniać towarzystwo rodzeństwa, zdecydowana większość jest najszczęśliwsza, gdy może zarządzać własną przestrzenią i wchodzić w interakcje na własnych warunkach. 

Zasadniczo to właśnie te wrodzone potrzeby sprawiają, że koty są dla nas tak fascynujące. Ich samodzielność jest niezwykła jak na małe, stosunkowo delikatne zwierzę, które z natury jest podatne na ataki, a mimo to są żądne przygód i ciekawe świata. Koty potrafią same się odżywiać, pielęgnować i wykorzystywać swoją niesamowitą zwinność i pomysłowość do odkrywania i wykorzystywania otoczenia. 

Są tak autonomiczne, a jednak decydują się być z nami!

Oczywiście ludzie są dla kotów przydatni — zapewniamy im schronienie, ciepło, bezpieczeństwo, pożywienie i komfort. Ale to nie tylko nasze zasoby sprawiają, że koty chcą z nami przebywać — tworzą one z nami również silne więzi. 

To przywiązanie jest silniejsze od różnic gatunkowych, zwłaszcza jeśli nauczymy się rozumieć i doceniać to, co nasze koty mówią nam na swój własny, unikalny i subtelny sposób.

Koty uwielbiają dobre maniery

Koty to wrażliwe stworzenia. A ponad wszystko kochają maniery! 

Kocie postawy ciała i wokalizacje nie są oczywiste. Nie szczekają na nas, gdy chcą zwrócić na siebie uwagę lub martwią się jakąś sytuacją, ani nie podskakują i nie merdają ogonami, niezależnie od tego, jak bardzo cieszą się na nasz widok. 

Jak często tłumaczę zmartwionym opiekunom — fakt, że kot wchodzi do domu, miauczy raz, aby dowiedzieć się, gdzie jesteś, a następnie udaje się na górę, aby usunąć kawałki brudu z łap po twojej stronie łóżka, jest naprawdę komplementem! 

Naucz się mówić kocim językiem

Aby nauczyć się „mówić kocim językiem”, musimy stać się mistrzami obserwacji. Różnica między kotem, który jest nieruchomy i skulony z bólu lub strachu, a takim, który jest całkowicie zrelaksowany z ogonem owiniętym wokół siebie i łapami schowanymi pod spodem, może być trudna do odczytania, nawet dla doświadczonych kociarzy, ale można się tego nauczyć i — jak sądzę — jest to świetna zabawa!

Nauka kocich mikroekspresji nie tylko sprawi, że będziesz w stanie dostrzec, kiedy coś jest z kociakiem nie tak — i interweniować na wczesnym etapie — ale także zwiększy dwukierunkową komunikację między wami i pogłębi waszą relację i więź. 

Typowe sygnały mowy ciała kotów i ich znaczenie:

Znaczenie	sygnałów dawanych przez koty
Powolne mruganie	Zaufanie i przywiązanie
Mruczenie	Zadowolenie lub samouspokojenie
Spłaszczone uszy	Strach, agresja lub nadmierna stymulacja
Machanie ogonem	Podrażnienie lub zwiększona czujność
Brzuch do góry (ale nie zachęcający do dotyku)	Postawa obronna, nie zawsze poddanie się

Oto moje najważniejsze wskazówki, jak polepszyć Twoją komunikację z kotem i jeszcze lepiej zrozumieć kocie zachowania:

1. Daj kotu to, czego potrzebuje (i nie bierz tego do siebie, jeśli nie chce siedzieć na kolanach!)

Wszystkie koty mają silne, indywidualne preferencje. Dobrze, nazwijmy rzeczy po imieniu — są wybredne! Im bliżej jesteśmy zaoferowania im doskonałości środowiskowej, tym są szczęśliwsze. 

W przypadku większości kotów wiąże się to z kilkoma specyficznymi wymaganiami architektonicznymi: żyją one w świecie 3D, więc zastanów się, gdzie Twój pupil chciałby spędzać czas. Wysokie miejsca, w których wygodnie zmieści się tylko jeden kot — takie jak półka na książki lub specjalnie zaprojektowana wieża dla kotów — są na samym szczycie ich listy życzeń!

Koty uwielbiają dobre maniery Oznacza to, że wolą być tymi, które podchodzą, niż tymi, do których się podchodzi (to wyjaśnia, dlaczego ludzie, którzy nie przepadają za kotami, często przyciągają je jak magnes!). Wiele z nich woli również siedzieć z opiekunem lub obok niego, ciesząc się jego towarzystwem bez potrzeby pełnego kontaktu fizycznego. Nie wszystkie koty są kotami kolankowymi i podobnie jak ludzie mają różne preferencje dotyczące bliskości. Docenienie tego faktu, zaakceptowanie go i uszanowanie może znacznie przyczynić się do stworzenia zaufania, którego większość ludzi pragnie dla swoich kotów.

2. Naucz się kociego języka ciała i subtelnych sygnałów

Wiele osób uczy się na własnej skórze, że pierwsze drgnięcie kociego ogona to pierwszy sygnał, że kot nie jest zadowolony. O wiele lepiej jest zauważyć taki subtelny sygnał i zareagować na niego — kończąc interakcję — niż czekać, aż kot będzie tak zirytowany naszym brakiem zrozumienia, że poczuje się zmuszony do machania ogonem, uderzenia pazurami lub ugryzienia albo ucieczki. 

Koty nie są dwulicowe. Są one subtelne. To duża różnica.

3. Zrozum system zapachowego bezpieczeństwa kota

Większość ludzi uzyskuje dostęp do informacji o otaczającym ich świecie głównie za pomocą środków wizualnych i słuchowych. Koty mają przede wszystkim węch. 

Oznacza to, że aby czuły się szczęśliwe i bezpieczne, koty wykorzystują szereg różnych systemów zapachowych, które dają im poczucie, że wszystko jest bezpieczne i znajome. Jest to jeden z powodów, dla których koty ocierają się o nas — chcą, abyśmy pachnieli jak one, jak rodzina. Dosłownie rozpoznają nas (i inne zwierzęta domowe) po zapachu, a nie po identyfikacji wizualnej, i muszą uaktualniać ten „zapach klanu” co kilka godzin, aby czuć się pewnie. 

Ta informacja jest niezbędna dla dobrostanu kota — wyobraź sobie, jak przerażające może być dla kota nagłe znalezienie w domu czegoś nieznajomego — niezależnie od tego, czy tym „nieznajomym” jest dziecko, nowa miłość, czy inny kot, z którym zawsze mieszkał i którego lubił, ale który był u lekarza weterynarii i po powrocie pachniał inaczej.

4. Nie lekceważ wpływu stresu emocjonalnego.

Zbyt często opiekunowie kotów mówią mi, że ich kot „jest niegrzeczny”, drapiąc meble, oddając mocz w domu, sikając na łóżko, a nawet zachowując się agresywnie. Czasami nawet sugerują, że ich kot celowo ich „karze”, na przykład za nieobecność w domu. 

Niestety, jest to bardzo błędna interpretacja, która ma tylko dalsze negatywne konsekwencje dla zachowania kota. 

Jako doświadczona certyfikowana behawiorystka zwierzęca wiem, że każdy problem behawioralny kota jest spowodowany albo niezdiagnozowaną chorobą, albo nierozpoznanym zaburzeniem emocjonalnym (albo jednym i drugim)!

Problemy behawioralne nigdy nie pojawiają się nagle i bez powodu

Z tego powodu niezwykle ważne jest, aby każda zmiana zachowania kota została skontrolowana przez lekarza weterynarii i powinien on zrobić wszystko, co w jego mocy, aby wykryć przyczynę: aż u połowy zwierząt, z którymi pracowałam w zeszłym roku wykryto czynnik medyczny, a to tylko te, które zostały zdiagnozowane! Zasadniczo, jeśli Twój kot zachowuje się w jakikolwiek sposób, który odbiega od normy, jest to warte konsultacji weterynaryjnej i behawioralnej.

Następnym krokiem jest upewnienie się, że wszystkie aspekty dobrostanu emocjonalnego naszych kotów zostały wzięte pod uwagę. Zdrowie i dobre samopoczucie są u kotów nierozerwalnie ze sobą związane i musimy o nie zadbać. Dobrą wiadomością jest to, że czasami „wyleczenie” nawet trudnego problemu behawioralnego można osiągnąć, wprowadzając stosunkowo proste i łatwe zmiany. Koty są bardzo wrażliwe na swoje otoczenie, rutynę i nasze zachowanie — co jest zarówno błogosławieństwem, jak i przekleństwem!

Znajdź czas na zabawę z kotem

Czy wiesz, że możesz zmienić swoją relację z kotem poprzez zabawę i urozmaicenie? Założę się, się z tym zgadzasz... ale czy podejmujesz w związku z tym jakieś działania?

Koty uwielbiają się bawić. Wiele z nich jest bardzo bystrych i uwielbia trenować, ale ilu z nas naprawdę stara się nauczyć je tego typu zachowania wobec nas? 

Style uczenia się kotów różnią się, podobnie jak u psów (i ludzi). Zasadniczo lubią małe i częste sesje zabawy, z odpowiednią ilością ruchu i dźwięków, aby były zaangażowane, ale nie zaskoczone. Wiele kotów dobrze reaguje na treningi z wykorzystaniem drobnych, smacznych smakołyków jako motywacji i nagrody, podczas gdy inne wolą zabawy w aportowanie i szybko poruszające się zabawki. 

Odkrywanie rodzajów zabaw, które kot naprawdę lubi, stanowi część zabawy związanej z naszą proaktywnością jako opiekuna, a jako specjalistka ds. behawioralnych mogę zaświadczyć o sile zabawy w relacji. Często jest to brakujące ogniwo w komunikacji między człowiekiem a kotem i może budować więzi, które trwają przez całe życie. 

Ucząc się odczytywać subtelne sygnały kota, oferując mu otoczenie, które spełnia jego potrzeby, a rozwiązując problemy emocjonalne lub behawioralne z wnikliwością, cierpliwością i troską, możesz poprawić samopoczucie kota i wzmocnić waszą relację. Zrozumienie i poszanowanie wyjątkowej natury kota pomoże Ci być wspaniałym opiekunem i zapewnić swojemu czworonożnemu przyjacielowi szczęśliwe i zdrowe życie.